Een inclusieve organisatie moet je wíllen zijn

In de huidige samenleving is inclusie niet slechts een modewoord; het is een noodzakelijke pijler voor een succesvolle en toekomstbestendige organisatie. Toch is inclusie niet iets wat je simpelweg kunt implementeren door middel van beleid en procedures. Het vereist een diepgewortelde wil om te veranderen en te groeien, een bereidheid om elke dag opnieuw te streven naar een cultuur waarin iedereen zich gewaardeerd en gerespecteerd voelt. Een inclusieve organisatie moet je wíllen zijn en deze laten doordringen tot in het hart van de organisatie. 

De kern van inclusie 
Hoewel bij inclusie vaak gedacht wordt aan het bieden van meer kansen aan individuen en groepen en een gelijke behandeling, gaat Inclusie gaat een stap verder. Inclusie geeft nog meer toegevoegde waarde aan inspanningen op het gebied van diversiteit. Een inclusieve organisatie herkent en omarmt de unieke kwaliteiten en perspectieven van ieder individu, ongeacht hun achtergrond, gender, leeftijd, etniciteit, seksuele geaardheid, persoonlijkheid of andere kenmerken. Én biedt iedereen de benodigde middelen die nodig zijn om het beste uit zichzelf te kunnen halen.  

Gelijkheid versus Gelijkwaardigheid 

Diversiteit was in de afgelopen decennia gericht op het gelijkheidsbeginsel. Iedereen moet dezelfde kansen hebben. Iedereen moet gelijk behandeld worden. Gelijkwaardigheid gaat uit van het principe dat niet iedereen gelijk is, maar wel dezelfde waarde heeft. In de diversiteit zit een kracht die de organisatie versterkt. Het verschil in benadering op basis van gelijkheid (equality) en gelijkwaardigheid (equity) maakt dat Diversiteitsbeleid binnen een werkomgeving ook succesvol wordt.  

Hoewel gelijkheid iedereen dezelfde kansen en middelen biedt, houdt gelijkwaardigheid rekening met de diverse behoeften en startpunten van individuen. Dit betekent dat sommige medewerkers extra (of andere) ondersteuning, scholing of specifieke aanpassingen nodig hebben om op een gelijk speelveld te komen. Gelijkwaardigheid zorgt ervoor dat deze unieke behoeften worden erkend en opgevolgd, waardoor iedereen de kans krijgt om volledig te participeren en te excelleren.  

Door te focussen op gelijkwaardigheid, creëren organisaties een omgeving waarin elk individu of elke groep zich gerespecteerd, ondersteund, gehoord, gewaardeerd en welkom voelt om volledig deel te nemen.  

Inclusie is hard werken 
Voor veel bedrijven is er meer te doen dan men bij aanvang dacht.  
Het start met zelfinzicht: hoe staat de directie en management erin? De meeste mensen hebben vaak niet door dat ze anderen buitensluiten. Onbewust identificeren we ons met mensen die dicht bij onszelf staan. Hoe open staat de organisatie werkelijk voor iedereen? Hoe divers is het huidige personeelsbestand? Welk gedrag vertonen we bewust en onbewust naar anderen, die niet tot de groep ‘gewone Nederlanders’ behoren? Hoe is het gesteld met de mogelijkheden om iedereen zichzelf te laten zijn, volledig mee te kunnen doen en zich te ontwikkelen? Welke richtlijnen en kaders heb je wel nodig en welke staan inclusie in de weg? Hoe ga je als organisatie om met diepgewortelde gevoeligheden die diversiteit met zich meebrengt? 

Kortom: wat heb je nodig om iedereen, ongeacht hun vertrekpunt, optimaal te laten deelnemen en floreren in je organisatie? En waarom wil je een inclusieve organisatie zijn? Is diversiteit en/of voldoende personeel het doel? Of is het doel een mooie succesvolle en fijne werkomgeving te willen zijn? 

Resultaten van inclusieve organisaties 

• Effectievere besluitvorming met betere en langdurige oplossingen 

• Meer innovatie en creativiteit 

• Een goede afspiegeling van de maatschappij en beter begrip voor klanten 

• Blije en gelukkige werknemers 

• Positieve impact op de bedrijfscultuur 

• Een grotere talent pool 

• Betere bedrijfsresultaten 

• Meer bezieling! 

Kernwaarden 
Als je kernwaarden geworteld zijn, zal je vanzelf steeds meer gaan handelen naar die kernwaarden. Inclusie betekent juist ook dat er ruimte is voor andere persoonlijkheden, werkstijlen, omgangsnormen, denkpatronen en interesses.  

Als je een inclusieve organisatie propageert, waarin mensen: 

1. elkaar vertrouwen en naar elkaar luisteren 

1. elkaar ruimte geven en respect voor elkaar hebben 

1. zich durven te uiten en hun potentieel kunnen benutten 

1. voelen dat ze gelijke kansen hebben om zich te ontwikkelen en om carrière te maken
   
   dan komt de diversiteit vanzelf. 

Er zijn prachtige voorbeelden van organisaties die inclusief zijn. Diverse onderzoeken laten zien wat inclusie doet met productiviteit, werkgeluk, inzetbaarheid en innovatie. Waar diversiteit en inclusie geen strategie zijn, maar een onderdeel van de cultuur is geworden.  

Össur, een groot Fins bedrijf, is een mooi voorbeeld van een inclusieve organisatie. Maar ook Arcadis is wereldwijd een voorbeeld van een inclusieve organisatie: "Gelijkheid, diversiteit en inclusie zitten diep verankerd in ons DNA en vormen onze hoekstenen, niet alleen in Europa, maar wereldwijd.  We weten dat diversiteit van mensen - en ideeën - voordelen oplevert voor de collega’s, onze cultuur, onze klanten en onze projecten." 

En binnen de Nederlandse Overheid als werkgever zien we een stevige borging van diversiteit en inclusie. Op de website van Onbeperkte Denkers zie je tal van tips en praktijkervaringen.  

De wil om inclusief te zijn 
Een inclusieve organisatie word je niet van de ene op de andere dag. Het vergt een voortdurende inspanning en een oprechte wil om te veranderen. Dit betekent dat inclusie meer is dan een strategisch doel. Het is een fundamentele waarde die diep verankerd moet zijn in de kern van de organisatie. Een sociaal veilige organisatie waar iedereen mee doet, gefaciliteerd en gewaardeerd wordt.  

Deel je ervaring: 
De Community Mentale Gezondheid is benieuwd naar de ervaringen van bedrijven en organisaties in Nederland met betrekking tot inclusie. Waar loop je tegen aan? Wat zijn tips voor andere organisaties die in hun ontwikkeling zitten? En waar ben je trots op? Laat het ons weten! 

Stuur een mail naar info@wvdws.nl 
We zullen de feedback gebruiken tijdens de diverse publicaties rondom de Week van de Werkstress 2024.